Uzmanı olmayanlar için LİBOR skandalı! Dünya LIBOR Skandalı ile çalkalanıyor? Peki nedir bu LİBOR? İlk kez ne zaman kullanıldı? Neden kullanılır? LİBOR nasıl manipüle edildi?

ekonomisayfasi 22.7.12
Fercan Yalınkılıç 
     London Interbank Offered Rate (LIBOR):  Londra Bankalararası kredi vermek için istenen faiz oranı. Bankalar kısa vadeli fonlama ihtiyaçlarını karşılamak için birbirinden borç alırlar. Borç almanın sebebi sermaye yeterlilik oranını sağlamaktan nakit akışını düzenlemeye kadar çok çeşitli olabilir. Bankaların hepsi hangi faiz oranıyla borç verdiğini duyurur. Bankaların istediği faiz oranının ortalaması alınarak LIBOR faiz oranı elde edilir. LIBOR,  tek gecelikten, 1 yıl süreye kadar hesaplanır. LİBOR ile ilgili detayları okumak için haberin devamını tıklayın..

UZMANI OLMAYANLAR İÇİN LİBOR SKANDALI!

London Interbank Offered Rate (LIBOR):  Londra Bankalararası kredi vermek için istenen faiz oranı. Bankalar kısa vadeli fonlama ihtiyaçlarını karşılamak için birbirinden borç alırlar. Borç almanın sebebi sermaye yeterlilik oranını sağlamaktan nakit akışını düzenlemeye kadar çok çeşitli olabilir. Bankaların hepsi hangi faiz oranıyla borç verdiğini duyurur. Bankaların istediği faiz oranının ortalaması alınarak LIBOR faiz oranı elde edilir. LIBOR,  tek gecelikten, 1 yıl süreye kadar hesaplanır. 

Bankalar kredi kartı faizlerinden, kredi faizlerine, finansal ürünlerin fiyatlanmasına kadar çok çeşitli yerde LIBOR’u gösterge faiz olarak kullanır. Dünyada nominal değeri 350 trilyon dolara yaklaşan kredi ve finansal ürünlerde LIBOR kullanılıyor. Bu da LIBOR’un ne kadar kritik bir gösterge olduğunu anlatmaya yetiyor.

LIBOR 1984’te İngiliz Banka Birliği, İngiltere Merkez Bankası’yla birlikte çalışarak bankaların verdiği LIBOR oranlarını bir standarta bağlamaya çalıştır. Bu çabalar 1985 yılında meyve verdi ve LIBOR son halini 1985’te aldı.

LIBOR SKANDALI

Geçen haftalarda piyasalar LIBOR’un bankalar tarafından manipüle edildiği haberiyle çalkalanmıştı. LIBOR skandalı İngiltere’nin en büyük bankalarından Barclays’le  birlikte patlak verdi. Ancak hemen ABD’li bankalar da dahil olmak üzere diğer finansal kurumlar da mercek altına alındı.

Skandalın patlak vermesinin ardından LIBOR manipüle edildiğinden uzun süredir şüphelenildiği de ortaya çıktı. 1998 yılında bir Fed analisti LIBOR konusundaki çarpıklıklara dikkat çeken bir araştırma raporu yayınladı. Ardından da New York Fed’in 2008 yılında manipülasyondan haberdar edildiği haberi piyasaya yayıldı.

LIBOR NASIL MANİPÜLE EDİLDİ?

Bankalar 4 şekilde LIBOR’u manipüle edebilir:
1.      Piyasa gerçeklerini yansıtmayacak kadar yüksek oranda kotasyon vermek
2.     Piyasa risklerine rağmen kredi verebilmek için aşırı düşük faiz oranıyla borç istemek
3.     Kredi verilen bankanın finansal risklerini gözardı etmek yada görmezden gelmek. Böylelikle de büyük risklerin fiyatlanmasına engel olmak
4.     Banakalar anlaşarak LIBOR’u yapay seviyelerde tutabilir

Bankalar 350 trilyona varan türev ürünler piyasasını manipüle ederek, müşterilerinin ve genel halkın zarar görmesine yol açarak, yüksek karlar elde edebilirler. LIBOR oranı bir borsada değil de tezgah üstü piyasada fiyatlandığı ve gene tezgah üstü piyasası enstrümanlarda kullanıldığı için de denetlenmesi çok zor bir gösterge faiz. Ayrıca LIBOR’un fiyatlanması nispeten sayılı bankanın elinde olduğu için de bu gösterge faizin manipüle edilmesi daha kolay hale geliyor.

BANKALAR KURALLARINI KENDİ KOYDUKLARI BİR OYUN OYNUYOR: KASA HER ZAMAN KAZANIR

Büyük bankalar denetimin az olduğu bir ortamda, kuralları ve fiyatları kendi belirledikleri bir piyasada müşterilerine hizmet veriyor. Bu da oyun sahasının hep bankaların lehine şekillendiği anlamına geliyor. Biz tüketiciler de oyunun şikeli olduğunu bilmeden finans piyasası sahasına giriyoruz. Sonuçta hep tüketici kaybediyor.

ABD Kasım’da seçime gidiyor olmasa ve Obama’nın seçim kampanyası bankacılara karşı olma stratejisini içermiyor olsa bu manipülasyonlardan da asla haberimiz olmayabilirdi.